M.Ö 4000’lerde bulunan bakıcılık mesleği Osmanlı imparatorluğu ile birlikte zirveye çıkmıştı. Osmanlılar zamanından bu yana sofraları ve mutfakları süsleyen bakır eşyalar, günümüzde yeniden popüler halde gelmeye başladı. Her ne kadar bakır işlemeciliği yapan usta sayısı o eski dönemlere göre oldukça azalmış olsa da, renkli görünümleri ve büyüleyici atmosferleri ile kendine hayran bırakan bakırcılar çarşıları hala varlığını sürdürmeye çalışıyor.
Bakırcılar çarşısında 40 yıldır bu mesleği sürdüren 50 yaşındaki Bakırcı ustası Mehmet Özcan, bakır denilince Türkiye’de 3 il olarak ön plana çıktığını belirterek, bunlardan Gaziantep birinci, Mardin ikinci Diyarbakır ise üçüncü sırada yerini aldığını söyledi. Mardin’de bakırcılık sanatı yaklaşık 2 bin yıldır devam ettiğini ifade eden Özcan,” Sümerlerden Akadlara, Roma’dan Osmanlı imparatorluğuna kadar Mardin bakırcılar çarşısında hiç zaman çekiç sesleri susmadı. Bir zamanlar Mardin bakırcılar çarşısında 200ê yakın bakırcı ustası vardı. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte günümüzde bu sayı 5 ile 10 kişi geçmiyor. Ama yinede babadan oğula biz bu mesleği sürdürüyoruz. Babamdan sonra 4 kardeş olarak devam ediyoruz” dedi.
Eskiden Mardin’de kullanılan mutfak eşyaları ile yemek takımlarının tamamına yakını bakırdan oluştuğunu kaydeden Özcan, konuşmasına şöyle devam etti. “ Bu nedenle bakırcılık mesleği Mardin’de yaygındı. Külçe olarak getirilen bakır madeni eritilir ve en küçük yemek tabağından en büyük kazanların yapımına kadar ev eşyası yapımında kullanılırdı. Bakıcılar çarşısına giren bir kişi, bakırı döven tokmak seslerinden ne kimselere sesini duyururdu ne de kendi sesini duyabiliyordu. Bu çarşı tamamen bakırcı esnafına aitti. Günümüzde bu el sanatını bir şekilde yaşatmaya çalışıyoruz. “diye konuştu
Türkiye’de En Bilinen 3 Bakır Çarşısı
1. Gaziantep Bakırcılar Çarşısı Görenlerin büyüsüne kapılıp kendinden geçtiği etkileyici bir yer olan Gaziantep Bakırcılar Çarşısı, şehirde 400 yıldan bu yana devam eden bakır işçiliği sanatının hala devam ettirildiği eşsiz bir adres. Usta bir işçilik sonucunda tezgahta sergilenen bakır ürünler, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçiler tarafından beğeni topluyor. Türkiye’nin en eski bakır çarşısı olan ve görenlerde görsel bir şölen etkisi yaratan çarşı, zamanda renkli bir yolculuk yapmak isteyenleri bekliyor.
2. Mardin Bakırcılar Çarşısı Kazancılar Çarşısı adıyla da bilinen Mardin Bakırcılar Çarşısı, her ne kadar Gaziantep kadar büyük ve eski olmasa da, Türkiye’de bakır denildiğinde akla ilk gelen yerler arasında bulunuyor. Eski dönemlerden bu yana mutfakta kullanılan tüm eşyaların bakır malzemeden yapıldığı bir şehir olan Mardin, bu nedenle oldukça kapsamlı ve kalabalık bir çarşıya sahip. Bugün hala bu çarşıya adım attığınızda, bakır döven ustaların ahenkli seslerini duyabilirsiniz.
3. Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı Türkiye’de bakır işçiliği konusunda oldukça öne çıkan şehirlerden biri olan Diyarbakır, şark köşelerini süsleyen birbirinden etkileyici bakır ürünlerin yapıldığı Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı ile konuklarını bambaşka bir dünyaya sürüklüyor. Kazanlar, kahve fincanları, bakır sahanlar derken çok sayıda farklı ürünün yer aldığı bu çarşı, eski ihtişamlı günlerini arıyor olsa da, şehre gelen turistlerin uğramadan geçmediği yerler arasında bulunuyor.