Mardin’in Ömerli İlçesinde hayata geçirilen “Ekolojik Tarım” projesi 21. Yüzyılın önemli projelerinden biri. Büyüklüğü, getirisi bir yana, vizyonu, doğal ürünlerin önemini gündeme getirmesi, gelecek nesillere ata tohumlarının taşınması ve doğal beslenme ile çevreye dikkat çekilmesi projenin değerini ve önemini bir kata daha arttırıyor.
Projenin “Ekolojik Tarım, Kültür ev Sanat Festivaline” dönüştürülmesi, ve ilçe yönetiminin projeye sahiplenmesi projeyi daha anlamlı hale getirdi.
Proje profesyonel bir ekip tarafından hazırlanmış, gönüllü destekçiler ise projenin yürütülmesini kolaylaştırmıştır.
Projenin Müdürlüğünü yürüten, aylarca proje merkezinde gönüllü ekiplerle çalışan akdemiysen ve gönüldaş Seda Sertdemir ile projelerinin detaylarını konuştuk.
Biz sorduk Proje Müdürü Akademisyen Seda Sert cevapladı.
Proje fikri nasıl oluştu?
WHH (Welthungerhilfe) ve TKV'den (Türkiye Kalkınma Vakfı) “Bölgeye, doğaya ve insan sağlığına nasıl katkı sağlayabiliriz?” sorusunu temel alarak yola çıktı. Ekip üyeleri permakültür tasarım eğitimi aldıktan sonra yaklaşık 1,5 yıl süren yoğun araştırmalar, yerel görüşmeler ve fizibilite çalışmaları sonucunda doğayla uyumlu, sürdürülebilir bir ekolojik tarım modeli oluşturma fikri şekillendi. Zamanla ekip büyüdü ve proje daha da güçlendi. 3 yıldır çiftçileri eğitim, teknik destek ve hibelerle buluşturarak alanda işgücü yarattık, ekolojik tarım yapan değerli üreticilerimizi, kadın girişim ve kooperatifleri destekleyerek onları zehirsiz gıdaya erişmek isteyen bilinçli tüketiciyle buluşturduk.
Neden Ömerli seçildi?
Ömerli projemizin kalbi olmak için seçildi. Diyarbakır, Batman ve Mardin'de yukarıda bahsettiğimiz aktivitelerin hepsini yürüttük. Fakat bunlara ek olarak Ekolojik Tarım Uygulama ve Eğitim Merkezi'ni hayata geçirmek en büyük hedeflerimizden biriydi ve bunun için çok çeşitli kurumlarla iletişime geçtik. Ömerli İlçe Kaymakamlığı ve İlçe Tarım Müdürlüğü’nün arazi temini konusunda olumlu yaklaşımı, iş birliği protokollerinin imzalanması için süreci oldukça kolaylaştırdı. Aynı zamanda Ömerli’nin kırsal kalkınma ve ekolojik tarım potansiyeli yüksek bir ilçe olması ve Turist güzergahı üzerinde olması da seçimimize etken oldu. Süreç ilerledikçe Ömerli İlçe Belediyesi gibi güçlü aktörlerin desteği sayesinde de projemizin kalbi Ömerli'de atmaya başladı ve “Ekolojik Tarım Eğitim ve Uygulama Merkezi” faaliyete geçti.
Projede kimler görev alıyor?
Başlangıçta yalnızca WHH ve TKV’nin yer aldığı küçük bir çekirdek ekip projeyi yürütüyordu. Bugün gelinen noktada ise kamu kurumlarının destek verdiği, merkez komitesi ve gönüllülerden oluşan geniş bir ekip çalışmalara katkı sunuyor. Merkez komitesine katılım gönüllülük esasına dayanıyor; bu da projeye yerel sahiplenmeyi güçlendiriyor. Eğer siz de bir parçası olmak ve daha fazla bilgi almak isterseniz TKV Mardin ile iletişime geçebilir ve bir Merkez ziyareti düzenleyebilirsiniz.
Hedef kitle kimlerden oluşuyor?
Projenin hedef kitlesi, kırsalda ekolojik yöntemlerle üretim yapan ve yapmak isteyen çiftçiler, girişimciler başta olmak üzere, doğayla uyumlu yaşamı ve gıdaya erişimi önemseyen çok çeşitli grupları kapsıyor. Özellikle küçük ölçekli üreticiler, toprağa duyarlı tarım yöntemlerine geçişte temel aktörler olarak görülüyor. Bu üreticilerin bilgiye, teknik desteğe ve dayanışma ağlarına erişimini artırmak, projenin öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Proje, yalnızca üreticilere değil, tüketicilere de hitap ediyor. Ne yediğini sorgulayan, gıdanın nasıl ve nerede üretildiğine önem veren bilinçli bireyler, projenin desteklemeyi amaçladığı ekolojik üretim modellerinin yaygınlaşmasında ve üreticilerin var olmasında kritik rol oynuyor. Bu tüketici profili, doğrudan üreticiyle bağ kurarak yerel ve temiz gıdaya olan talebi güçlendiriyor.
Projeden beklentiler neler?
İklim değişikliğine dayanıklı, toprağı koruyan ve doğa ile uyumlu tarım yöntemlerini yaygınlaştırmak en temel hedeflerden biri. Aynı zamanda ekolojik üretim ve tüketim bilincini artırmak, alandaki girişimleri teşvik etmek ve ekolojik üreticileri bilinçli tüketicilerle buluşturmak projenin önemli beklentileri arasında yer alıyor. Proje bünyesinde kurulan Ekolojik Tarım Uygulama ve Eğitim Merkezi'nin de bundan sonraki süreçte Ömerli İlçe Kaymakamlığı, İlçe Tarım Müdürlüğü ve Ömerli İlçe Belediyesi'nin destekleriyle Türkiye'de bir örnek olacağına yürekten inanıyoruz. 
Hedeflere ulaşıldı mı?
2023 yılında başlayan ve 2025 Haziran ayında biten projemiz için hedeflerimize ulaştık, gurur duyduğumuz işler yaptık ancak daha henüz yolun başındayız, Ekolojik tarım temelli mesleki eğitimler, atölyeler ve merkezime bilinçlendirme gezileri düzenledik ve bu amaç doğrultusunda üretim yapan çiftçilerimize, kadın kooperatif ve girişimlerine hibeler ,teknik destek ve farkındalık artırma sağladık. Üreticilerimizin Pazar erişimini artırmak ve onları bilinçli tüketicilerle buluşturmak için ağ kurma toplantıları düzenledik, yolun başında olan bir gıda topluluğu oluşturduk. En son Ömerli Ekolojik Tarım, Kültür ve Sanat Festivalini düzenleyerek projemizi kapatıyoruz. Önümüzde hala uzun bir yol var, ancak merkezimizin, misyonumuzun sürdürülebilirliği bölge halkımızın ve kamu kurumlarımızın buraya sahip çıkmasıyla mümkün olacaktır.
Editor : Mehmet ÇELİK
