Mardin'in tarihi zenginlikleri ve kültür varlıkları konusunda talihsiz bir süreç yaşamaktayız .
Tarihin zenginliklerine sahip bir kent olması itibariyle geleceğinin büyük bir bölümünü kültür ve inanç turizminde arayan Mardin ; sahip olduğu bu hazine ile çok daha iyi yerlerde olması gerekirken ; bu hazineyi oluşturan değerlere karşı sergilenen ilgisizlik ve sorumsuzluk her geçen gün biraz daha kendini gösteriyor .
İstinat duvarının çökmesiyle kalıntıları ortaya çıkan Husamiye Medresesi , restorasyonu yıllardır sürmekte olan Gazipaşa İlkokulu Binası ve yine yıllardan beri satışa çıkarıldığı yazılan çizilen Mor Yuhanna Süryani Kilisesi çözüm beklerken ; şimdi de Zinciriye Medresesi'nin bir vakıfa tahsis edildiği haberi geldi .
Yıllardır bir harabe olarak duran ve bu haliyle içimizi acıtan 900 yıllık bir tarihe sahip Husamiye Medresesinin bir an önce gün yüzüne çıkartılıp kültür varlıkları envanterinde yer alması için yıllardır yapılan müracaatlar sonuç vermezken ; Vali Sayın Mahmut Demirtaş’ın konuya ilgi gösterip yerinde incelemesi memnuniyet yarattı . Artuklu Hüsamettin Timurtaş tarafından yaptırıldığı bilinen medresede ; Caferi Tayyar’ın oğlu Muhammet El Farisi'nin kabri bulunduğu rivayet ediliyor .
1892 yılında Lole Mimarbasi tarafından yaptırılan , daha sonra Cebbur isimli bir Süryani vatandaşın alıp ev olarak kullandığı ve Beyt Cebbure diye kayıtlara geçen ; günümüzde Gazipaşa İlkokulu Binası olarak bilinen tarihi yapıda ne zamandır sözde restorasyon çalışmaları yapılmakta fakat bir türlü bitmek bilmemekte . Mardin'in en güzel tarihi yapılarından biri olan bu binada yapılmakta olan restorasyon çalışmalarının aslına uygun olarak yapılmadığının gözlenmesiyle Mardin Kent Konseyi'nin Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'na yaptığı uyarı yazısının karşılık bulmadığı , çalışmaların aynı çizgide devam etmekte olduğu görülüyor . Bina Cumhuriyet sonrası Mardinli bir şahsiyet tarafından 12.500 liraya satın alınmış , bilahare 17.500 lira karşılığında İl Özel İdaresi'ne devredilmiş , 1934 yılından sonra Gazipaşa İlkokulu olarak kullanılmaktadır .
Bir de satışa çıkarılmış tarihi eski bir kilise binası var . 1700 yıllık tarihe sahip , Hristiyanlığın en eski ibadethanelerinden biri olduğu söylenen Mor Yuhanna Süryani Kilisesi , senelerdir 7 milyon 250 bin lira bedelle alıcı bekliyor . Tapusu elinde bulunan İbrahim Aycun isimli vatandaş ; uzun süre işyeri ve depo olarak kullandığı bu eski kiliseyi bir taraftan emlakçı marifetiyle satışa sunarken , diğer taraftan Süryani Vakıflarla görüşmeler yapmakta , binayı belirlediği fiyatta kendilerinin almasını istemekte ; bütün bu gelişmelere rağmen bu tarihi ibadethane için Kültür Turizm Bakanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü müdahil olmamakta, suskunluğunu bozmamakta .
Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunca 26 Mart 2009 tarihinde " KORUNMASİ GEREKLİ ESKİ ESER KULTUR VARLİGİ " olarak tescillenmiş olmasına rağmen , Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Vakıfların ilgi göstermemesine üzüldüklerini belirten Süryani Vakıf Temsilcileri , kendilerinin de bu maddi güce sahip olmadıklarını ifade etmekte .
Çok eski bir ibadethane olan bu binanın : bakanlık tarafından bir şekilde alınıp , restore ettirilerek turizme kazandırılmasını isteyen Kırklar Kilisesi Başpapazı Gabriel Akyüz " her ne kadar tarihi bir kilise olmuş olsa da , Mardin'de yeterince kullanabileceğimiz kilise vardır , tarihi bir yapı olarak turizme kazandırılması çok doğru olur " diyor . Akyüz , bu binanın dışında Mardin'de hazine adına tescillenmiş başka kiliselerin de var olduğuna değinerek ; Kızıltepe’ye bağlı Yukarı Ayrık Köyünde bulunan bir kilisenin köy muhtarı adına tescillenmiş olduğunu söylüyor .
Binanın satışa sunulmasıyla konu TBMM gündemine taşınmış , 13 Temmuz 2015 tarihinde verilen bir önergeyle benzer yerlerin sahiplerine iade edilip edilmeyeceği sorulurken ; iki gün önce parlamentoda yapılan basın toplantısında ibadethanelerin satışa sunulmasının engellenmesi istendi .
Tarihi ve kültürel değeri mevcut bu yerlerde sorunlar çözümlenmemişken ; bir sorumsuzluk örneğinin sergilendiği haberi Mardin'de büyük tepkilerle yankı buldu :
Mardin'in gözbebeği konumundaki tarihi yapılardan biri olan Zinciriye Medresesi bir vâkıfa tahsis edildi .
2010 yılından beri Mardin Artuklu Üniversitesi bünyesinde Enstitü Binası olarak eğitim verilmekte olan ve aynı zamanda turistik ziyaretlere açık olan ; dünyanın tanıdığı ve Türkiye'nin tarihi değeri yüksek nadide külliyelerinden Zinciriye Medresesinin zamanın üniversite yönetimi tarafından eski TBMM Meclis Başkanlarından İsmail Kahraman’ın kurucusu olduğu Birlik Vakfi'na tahsis edildiği öğrenildi . Üniversite tarafından önce Vakıflar Bölge Müdürlüğüne verilen tarihi bina daha sonra Vakıflar Bölge Müdürlüğünce Birlik Vakfi'na tahsis edildi .
Birlik Vakfi'na tahsis edilmesinin gerekçesi , tahsisinden daha ilginç :
" Bakım masrafları yük oluyordu "
Anlaşılır gibi değil .... Vakıf mali bir yapı, hem de tarihi değeri yüksek bir yapı bakım masrafları yüklü oluyor diye , yani sırf bu masraftan kurtulmak için başkalarına veriliyor .
Bedava verilmediğini söyleyen Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen ; kiranın ne kadar olduğu bilgisini vermedi . Vermez çünkü sembolik bir kira olacağı muhakkak .
Adama sormazlar mi " vakıflar niye var " diye...
12 Ocak tarihi itibariyle Birlik Vakfi'na verilen Zinciriye Medresesi bundan böyle turizme açık olmayacak , ziyaretçi kabul edilmeyecek .
Zinciriye Medresesi turizm broşürlerinden çıkarılacak . Rehberler turist kafilelerini o merdivenlerden tırmandırmayacak artık . Birileri birilerine yaranmak için ne yerli , ne yabancı turist Zinciriye Medresesi'ni görmeden geri dönecek .
Nerede kalmıştık ?
Dillerin ve Dinlerin Kardeşliği ,
Tarih ve kültürün kavşak noktası ,
Medeniyetin beşiği ,
Hoşgörü diyarı ,
Yılda 1 milyon , hedef 5 milyon turist ,
Hadi hayırlısı .... Görürsem söylerim ....
