Bana, Mardin için öncelik değeri olan gereksinimlerin ne olduğu sorulsaydı ; en önemli beş gereksinim arasında MARDİN KÜLTÜR VARLIKLARI KORUMA BÖLGE KURULU MÜDÜRLÜĞÜNÜN kurulması olduğunu söylerdim.
Seneler boyu büyük eksikliğini hissettiğimiz bu kurulun bir an önce Mardin'e kazandırılması ivedi bir ihtiyaçken; yetkililerce gündeme taşinmayışı, bu konuda bir gayretin olmayışı karşısında ciddi kaygılarım vardı.
Kültürel yapısı ve dünya çapında örnek gösterilen tarihi dokusu yeterli düzeyde korunamıyor, bu çizgide gösterilmek istenen çabalar bürokratik engeller ve zaman kaybı nedeniyle gerçeklesemiyordu.
Tarih ve kültür kokan bir kent ; bir ihmal, bir sahiplenmeme erozyonu ile karşı karşıya birakılmış, hâlâ anlaşılmamış nedelerle "Bir o yana, bir bu yana" savrulmaya layık görülmüştü. Tarihi ve kültürel yapısıyla her iki şehrin ilerisinde olan Mardin ; Diyarbakır ve Şanlıurfa Kültür Varlıkları Koruma Bölge Müdürlükleri arasında bir ping-pong topu gibi atılıp durdu.
Önce 1988 yılında ; Elazığ, Şanlıurfa, Siirt, Şırnak, Batman, Bitlis, Van ve Hakkari illeri ile birlikte 10 kentten oluşan Diyarbakır Kültür Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğüne bağlı olurken ; Mardin bu kez 2006 yılında faaliyete giren Şanlıurfa Bölge Müdürlüğüne bağlı kılındı. Anlaşılmaz nedenlerle bir yıl sonra tekrar Diyarbakır, 2017 yılında "olmadı bir daha Sanlıurfa" dendi.
İş oyuncağa dönüşmüş, kimseler de "ne oluyor, bu savrulmalar neden" deme gereği bile duymuyor.
Düşünebiliyormusunuz?
1431 Taşınmaz Kültür Varlığı ile 21. sırada , 1003 Sivil Mimarlık Örneği ile 17. sırada bulunan Mardin ; 1141 Taşınmaz Kültür Varlığı, 573 Sivil Mimarlık Örneği'ne sahip Diyarbakır'ın Bölge Müdürlüğüne bağlı oluyor, yetmiyor ; haketmediği savrulmalara tekrar tekrar devam ediliyor.
İşin en ilginç yanı ise ; konum itibariyle Mardin kentinin hakkı olan Bölge Müdurlüklerinin neden Diyarbakır ve Şanlıurfa'da kurulduğuna da, Mardin'in "göçerligine" de dur diyen olmadı seneler boyu.
Nasıl oldu, kimlerle oldu bilinmez ; birkaç gün önce Siirt ve Şırnak illerinin de bağlı olacağı Mardin Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü' nün kurulduğu haberi duyuldu.
Şov gerektirecek nitelikte olmadığı düşünülmüş olacak ki ; bir hamburger mağazası için kordelasını 15-20 kişinin birlikte kestiği görkemli açılış tören gibi bir açılış töreni bile yapmaya gerek duyulmadı.
Şöyle veya bòyle; gecikmiş te olsa Mardin'in kültürel ve tarihsel değerine yeni bir heyecan yaratacak Mardin Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ; 20.12.2021 tarih ve E-83273432-020-2016216 sayılı Bakanlık oluruyla kurulmuş oldu. Gününden beri bu oluşumu çok önemsemiş ve istemiş biri olarak vesile olanlara teşekkür ediyorum.
Gerek bu konuda, gerekse turizm ve coğrafi işaretler konusunda göstermiş olduğu gayret ve yürüttüğü çalışmalarını yakinen bildiğim , Mardin için gercekten degerli projeler ureten , takipçisi olan ; ancak kendisine sahip çıkma ferasetini gosteremediğimiz , şu anda tüm bilgi-birikimini kullanarak çalişmalarinı Şanlıurfa için yapmakta olan Mehmet Uncu kardeşimize uzaktan da olsa verdiği katkilar icin de teşekkür ediyorum.
Bölge Müdurlüğü'nün Mardin'de görev yapacak olmasıñın çok şeyleri değiştireceğine inanıyorum.
- Acilen alınması gerekip bir türlü alınamayan kararların rahatlıkla alınabilecek olması,
- Şu ana kadar önlenememiş bazı hataların giderilmesi, yenilerinin yapılmaması,
- Aslına uygun yapılmamış restorasyon çalışmalarına müdahil olunması,
- Bugüne kadar çıkarılamamış Koruma Amaçlı İmar Planının çıkmasının önünün açılması,
- Turizm planlamasında öncelik ve bütünlüğün nasıl korunacağina karar vermeyi kolaylaştırıcı
fonksiyona sahip oluşu Bölge Müdürlüğü'nün
önemini bir kat daha arttırmakta.
Dara ve Boncuklu Tarla gibi uluslarası tarihi ve kültürel değerlere sahip yerlerin koruma altına alınması için yapılacak kamulaştırmaların bu değerlere ayrı bir zenginlik katacağı gerçeğini unutmamak gerek.
Anadolu'nun ilk tıp fakültesi ve külliyesi Bimaristan olarak kabul edilmiş Emineddin Külliyesi bünyesindeki caminin ve ahır olarak kullanılmakta olan Maristan Hamamı'nin yeniden tarihe kazandırılması, yıllardır atölye olarak kullanılmış, şimdi de satışa çıkarılmış kiliseye müdahele edilmesi, el atılması beklenen Hüsamiye külliyesi ile büyük bir tarihi değere sahip Hamidiye Camii'nin gerçek hüviyetlerine kavuşturulması , Nusaybin'de olusturulmak istenen İnanç Parkı projesinin gerçekleştirilmesi , bir an önce çalışmalarını beklediğimiz Mardin Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü bünyesinde hayat bulacağına inancım hep sürecek.
