Kadın cinayetleri Türkiye'nin bitmeyen çilesi. Kadınların cinsiyet ayrımcılığına uğradığı, namus adına kurban edildiği, yaşam hakkına aile içi hukuk kurallarının belirleyici olduğu ataerkil bir toplumda yaşıyoruz. Kadınların bu durumunu anlatacak bir makale yazmak için araştırma yaparken bir şiir tesadüfen elime geçti. İngilizce yazılan şiiri hüzünle tercüme ettim. Şiirdeki olay Mardin'de geçmiştir. Yedi yaşında bu olaya tanık olan şair Sayın Mehmet Nezir Uca bugün yetmiş iki yaşında. Şiiri Light Millennium adlı Birleşmiş Milletler tarafından da desteklenen, insan hakları ve barışçıl bir gelecek için çalışan örgütün edebiyat platformu için yazmış ve bu şiiri orada okuduğunda ayakta alkışlanmış. Mehmet Bey şiirinin Mardin gazetelerinde paylaşılmasından, hemşerileri tarafından okunmasından gurur duyacağını söyledi. Kendisine teşekkür ederim.
Mehmet Nezir Uca
MAHALLENİN NAMUSU
Nereye gömüldüğünü kimse bilmedi.
Büyük bir çukur kazdılar ve onu oraya attılar.
Ailesine ait olmayan bir mezarlıkta,
Sadece yabancıların huzur içinde uyuduğu yer.
Sabahın erken saatleriydi,
ne oğulları ne de komşuları
orada bulundular,
Sadece yeri açtılar ve onu oraya koydular,
İmam helallik istedi,
Onunki günahların en büyüğü,
kendi günahından daha büyük
ailesinin namusunda bıraktığı lekeydi,
Sadece ailenin değil,
tüm mahallenin namusunda,
zina yapmıştı.
*****
On yaşından küçüktüm,
ve o kırk yaşlarında,
en neşelisiydi mahallenin,
en işvelisi.
civardaki tüm kadınların kıskandığıydı,
onların özlemlerini
kışkırtırdı,
Hayallerini yaşatırdı.
Yazın en sıcak günlerinde,
Hepsinden daha geç uyanırdı,
En davetkâr giyinir,
Sokak kapısına çıkardı,
Ve yoldan gelen geçen adamlarla şakalaşırdı.
Kimse onu suçlamazdı,
Kadınlar onun için sır sakladılar
'onunki tamamen dilindeydi' dediler
gençler onu hep beğendiler,
gerçek erkek gibi hissettiler sayesinde,
seksin en büyük tabu olduğu yerde,
en korkunç sır olduğu yerde.
Yazın en sıcak günleriydi,
Yolda asfalt eriyordu,
Eski kaldırım taşları üstünden akıyordu,
Suyumuz günde iki saat akardı,
Kadınlar kovalarını doldururken,
O ön kapıdaydı,
hep temiz,
elinde hortumla,
Asfalta su püskürtüyordu
Yanan parke taşlarına,
ve geçen her genç adama,
Ve nihayet kendine,
Ayaklar, ayak bilekleri ve bacaklar,
Baş, yüz ve boyun ve kollar,
Ve oğlanlara geri dönelim.
Kendini soğuturdu
Sokağı soğuturdu ve
gençleri.
*****
Hüzünlü bir gündü,
Mahallede çok üzücü bir gündü.
Kadınlar çok ağlamaklı,
erkekler çıldırmıştı.
Biz çocukların dinlemesine izin verilmedi,
Ne de konuşmamıza.
Uzaklaştırıldık
Sokağa doğru.
Sokak ölüydü.
O öldürüldü.
Önceki gece,
kocası eve daha erken geldi,
her zamanki kumar oyunlarından
ve onu başka bir adamla yakaladı,
ikisi de çıplaktı,
adam kaçtı
çırılçıplak…
*****
Koca kardeşlerine danıştı,
ve en büyük oğluna.
Kardeşler "öldür onu" dediler,
“aile namusu"
temiz tutulmalıdır,
"öldürülmeli"
"ve yapamazsan,
ben yapacağım” dedi ağabeyi.
Kocası karısını hep sevdi,
Oğul annesini hep sevdi,
Ve hayatlarında bir tavuk bile öldürmediler.
Artık ne onun karısı ne de oğlunun annesiydi.
Ailenin şerefine leke sürdü,
babamın dediği gibi
"öldürmek helaldi, kanının bir damlasından bile sakınmak gerekirdi.
koca zaten gösterdi
eksik erkekliğini.
Karısı onu aldatmıştı.
"Erkek" olduğunu kanıtlamak zorundaydı.
Bunu ailesine kanıtlamak zorundaydı,
mahalleye,
Ailesinin namusunu temizlemek zorundaydı.
Hiçbir erkek yüzünde böyle bir lekeyle yaşayamaz.
Ve kardeşi bunu yapacaktı.
Eğer o yapmazsa.
O öldürülmeliydi,
O öldürülmeliydi,
O öldürülmeliydi
*****
Ve koca karısını sevdi
Ve oğlu annesini
Gece yarısından sonra bir kasap bıçağı,
Bütün mahalle derin uykudayken,
Göğsünden defalarca bıçaklandı
Direnmedi,
Kuralları biliyordu,
Gelenekleri biliyordu,
Kocası ya da oğlu olmasaydı,
Babası ya da erkek kardeşleri olurdu.
Öldürülmesi gerekiyordu
Kocanın bıçaklamaları yeterince derin değildi,
onu öldürmedi,
Oğlu yardıma geldi,
O da bıçakladı
Hala hayattaydı,
Onun yaşama arzusu
Onu öldürmeyi zorlaştırdı.
Sabah yaklaşıyordu,
Öldürülmesi gerekiyordu,
Kasap bıçağı değilse,
Koca değil, oğul değil,
O nasıl yapılacaktı?
Hepsi ağlıyordu,
Derin bir acı içindeydi,
Ailelerinin onurunu lekeledi,
Onu sevdiler
Ve onu öldürmek zorunda kaldılar,
Almaya çalıştıkları sadece onun hayatı değildi,
ama onlarınki de.
*****
Onu bir battaniyeye sardılar,
yukarı çıkardılar,
Kırk basamak yukarı,
ağlıyordu,
Yüzünü görmek istemediler,
Kendilerini görmesini istemediler,
O çoktan kalplerinde ölmüştü,
Hepsi ağlıyordu.
Öldürülmesi gerekiyordu
Onu balkondan attılar,
Taş avluya kadar,
Bu kez öleceğini umarak.
Bir süre sonra öldü.
Kocası ailesinin namusunu temizledi,
Toplumun kıvrımlarına geri dönecekti,
Yapması gerekeni yaptı,
Şimdi yine de,
Bir suç işlemişti.
bir can almıştı,
Ve yakalanmadan önce,
Kaçmak zorunda kaldı.
kaçmak, kaçmak
Kaçmak “erkekçe” bir davranıştır,
Özellikle karısını öldürdükten sonra.
Mahalleden kaçtı
Şehirden,
Hatta ülkeden.
Hayali bir toplumun katına geri dönmüştü.
Ailesi galip geldi,
Yine de
hayatı bitmişti,
Geri kalanı için kaçarken,
Ve çocuklarından uzak.
Hayatını kaybetti,
Ve çocuklar ebeveynlerini.
*****
O gömülüyordu
Bilinmeyen bir yerde,
Hatırlanacak bir mezar taşı olmadan,
Komşuların hiçbiri orada değildi.
İmam Allah'tan af diledi...
Bu kadardı.
Mahallemizin neşesi gitti,
Onurunu geri kazandı,
Ve leş gibi kokuyordu
Gelecek uzun yıllar boyunca.
15 Nisan 2001, New York
Türkçeye çeviren: Nesrin AYKAÇ
