Güvercinler ve zeytin dallarının barış sembolü olduğunu anlattığım yazımda Mardin'in güvercinlerinden söz etmeyi bilerek başka bir yazıya bıraktım. Mardin'in güvercinlerini ve güvercin sevgisini anlatmaya sözcükler yetmez. Aşktan öte bir duygudur güvercin sevgisi. Tutku, hırs, zevk, övünç, sorumluluk duygularının karışımı olan bir değişik duygudur. Evlat sevgisi gibidir biraz, biraz da abartılı bir sevda.
Mardin'de güvercin yetiştiriciliği çok eskilere dayanmaktadır, barışın masumiyetin kutsallığın simgesi olan bu uysal, naif kuşlar kolaylıkla evcilleştirilmektedir. Güvercinin tarihte evcilleştirilen ilk kuş türü olduğu bilinir. Mardin’de güvercin besleme alışkanlığının bin yıllık bir geçmişi olduğu sanılmaktadır.
Mardin güvercininin en önemli özelliği taklacı olmasıdır. Erkek güvercinin ortalama 5, dişi güvercinin 10 takla attığı bilinir ama bazı kuş sahiplerinin benim güvercinim 150 takla atıyor demesine de rastlayabilirsiniz, sadece gülümseyin. Havada kalma süresi 150 takla artı pike uçuşu için fazla kısa bir zaman gibi görünüyor, çünkü evcil olan güvercinler 10-15 dakikalık sürelerle ev çevresinde uçar ve evlere geri döner. Arkadaş getirdikleri de duyulmuştur, kuş besleyiciliğinin çok ilginç hikayeleri vardır.
Bugün 30000 kişinin evlerinde güvercin beslediği söylenmektedir. Genelde damlarda yapılan oda büyüklüğünde kümeslerde korunurlar, birden fazla sayıda kuş birlikte beslenir, çoğaltılır bu kuşluklarda.
Güvercinlerin çeşitliliği de ilgi çekicidir; güllüsü, şalvarlısı, tepelisi, paçalısı değişik isimlerle bir sürü güvercin türü vardır.
Güvercin Mardin'den dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmış durumda. Yasal ya da yasa dışı kuş ticareti de gelişmiştir. Güvercin yetiştiriciliği hobiden öte meslek halini almıştır. Bu işle ilgili kişilerin kurduğu dernekler de mevcuttur.
Güvercin günü de var Mardin'in, güvercin festivali de. O özel günlerde Mardin semalarında güvercinleri izlemek ne güzeldir kim bilir…
Mardin taklacı güvercinlerini görmek için ille de o günleri beklemeye gerek yok. Mardin Kalesi, minareler, medrese kubbeleri ile kiliseler üzerindeki özgür güvercinler konuşlanmış halleri, uçuşları, saklambaç oyunlarıyla harika görüntüler sunuyorlar. Hele onları meydanlarda bir el çırpması ile havalandırmak ne kadar keyiflidir çok iyi bilirim, çünkü o hareketi yapmaktan kendimi alamam.
Mardin ile ilgili dileklerimden biri de 2011 yılından beri bir türlü sonuçlanmayan Mardin güvercinin coğrafi ismi ile tescillendirilmesi çalışmalarının sonucunu duymak.
Şımdi güvercinli bir şiirimle gösteri sırası bende.
GÜVERCİNLERİN KANAT SESLERİ.
Kobalt mavisi bir gece,
bir eyvanda, bir tahtta uyuyorum,
Üzerimde has yün bir battaniye.
Ya Mardin ya Sur, Diyarbakır,
Elimde bir ağırlık tık tık tık sesiyle,
Başka sesler de karışıyor
Uzaktan alkış sesleri,
Hadi diyorum başlayın içimden,
Kî zava, kî paşa.
Şimdi başlar mı zılgıtlar?
Alkışlar tepemde sanki
Aaa bunlar alkış değil,
Güvercinlerin kanat sesleri.
Gözlerimi acıyorum,
Elimde tabletim,
üzerimdeki has yün battaniye
meğer benim kediymiş, Balkız.
Tuş sesleri olmuş kuş sesleri,
Biri mesaj yazıyor,
Bitmesini beklerken dalmış gitmişim eskilere.
Nesrin Aykaç.
