Yaz mevsimi ile beraber ishal vakaları giderek artmaktadır. Bu hastalık önemli olmasına rağmen basit tedbirlerle önlenebilen bir hastalıktır. Özellikle sıcaklık artışı, temiz olmayan gıda tüketimi, el yıkama ve hijyen eksikliği gibi sebeplerle vaka sayısı giderek artmaktadır.
İshal (diyare) nedir?
İshal, dışkılamanın normalden daha cıvık olma durumudur. Bağırsak hareketlerinin bozulması sonucu sürekli tuvalete gitme isteğinin artması da, cıvık dışkılama ile birlikte seyreden şikayetlerden biridir. Günde üç defadan fazla sulu dışkılama durumu, ishal olarak kabul edilir. Sulu veya cıvık dışkılama, acil ve sürekli olarak tuvalete gitme ihtiyacı, büyük tuvaleti tutamama, susuzluk, kusma bulantı, halsizlikle karın bölgesinde gaz şikayeti de ishalin en büyük belirtilerinden sayılmaktadır. Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen ishal, çoğunlukla çevresel faktörlerle gelişir.
Yaz döneminde sıklıkla karşılaşılan yaz ishali, en çok 0-5 yaş grubundaki çocukları etkiler. Anne sütü alan bebeklerde 6-7´den fazla, anne sütü almayan çocuklarda ise 3´den fazla sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilmektedir. Sık tuvalete gitme durumunda, dışkılama sulu değilse bu tablo genellikle ishal değildir.
İshal belirtileri nelerdir?
İshal belirtileri, rahatsızlığın şiddetine göre sıralanmaktadır. Eğer kişi az miktarda bir sıvı kaybetmişse daha çok susuzluk olarak kendini gösteren şikayetler, orta derece bir sıvı kaybında ise ağızda kuruma, huzursuz ruh hali ve idrar miktarında azalma gibi belirtiler görülebilir.
Sıvı dışkılama,Acil dışkılama isteği ve büyük tuvaleti tutamama,Fazla dışkılama,Susuzluk,Bulantı ve kusma,Ateş yükselmesi,Halsizlik,Karın bölgesinde ağrı ve gazİshal neden olur?
Hava sıcaklıklarının giderek artması ve uygun olmayan koşullarda saklanan besinleri tüketilmesi çocuklarda, genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal durumu ile karşımıza çıkmaktadır.Bunun için uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. Hijyen ve el yıkama konusunda yeterince dikkatli olunmaması da önemli bir sebeptir.
İshal bakteriyel enfeksiyon gibi geçici bir durum veya bağırsak hastalığı gibi süregelen bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. En sık gözlenen ishal nedenleri şunlardır:
Su ve gıdalarla yoluyla gerçekleşen, bağırsağın mikrobik hastalıklarıSüt ve süt ürünlerin gibi gıdalara tahammülsüzlükParazitlerİlaca bağlı yan etkilerİshale sebep olan birçok farklı mikrop vardır. Rotavirüs Adenovirüs gibi virüsler antibiyotikle tedavi edilemez.
İshal nasıl tedavi edilir ?
İshal tedavisinde en önemli basamak kaybedilen sıvının yerine konulmasıdır. Hafif ishallerde çocuğa bol su içirmek , köy yoğurdu, ayran v.b sıvı gıda tüketimi çok önemlidir.
İshal olan çocuk emzirme dönemindeyse mutlaka anne sütü almalıdır. Anne sütü, ishalden koruyan önemli bir besin kaynağıdır. Anne sütü alan bebekler daha çabuk iyileşmektedir. Eğer çocuk 6 aydan büyük ise ishal durumlarında ev yoğurdu, patates püresi, pirinç lapası ve muz püresi verilebilir. İshal döneminde çocuklara yağlı ve şekerli besinler verilmemeli. Çocuklarda yaşanan ishal durumlarında doktor onayı olmadan kesinlikle antibiyotik tedavisi uygulanmamalıdır.
Eğer ağızdan verilen sıvılarla çocuğun kayıpları karşılanamazsa çocuğun vücudundaki sıvı azalır. İshal olan çocuğun gözleri ve bıngıldağı çöker, dudakları ve ağzı kurur, daha seyrek ve koyu idrar yapmaya başlar, ağlarken gözyaşı akmaz ve uykuya eğilimi olmaya başlarsa önemli derecede sıvı açığı var demektir. Bu durumdaki çocukların acilen bir sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekir. Özellikle 6 aydan küçük çocuklarda görülen her türlü ishal önemlidir ve bu çocuk en kısa sürede hekim tarafından görülmelidir.
Tavsiyeler:
Temiz ve güvenilir gıda tüketimine dikkat edilmeli.
Sıcak yaz aylarında dışarıda satılan ve bekleyen gıdalardan uzak durulmalı.
El hijyeni çok önemlidir.
Uzm. Dr. Muhammed ŞEYHANLI
