Bilgisayar biliminin temelinde algoritmalar yer almaktadır. Algoritma, en basit tanımla bir problemi çözebilmek için tasarlanan çözüm yoludur. Latinler; “El-Harezmi” adını “algorithmi” şeklinde kendi dillerine çevirip telaffuz etmişlerdir. Sekizinci ve dokuzuncu yüzyılda yaşayan bu bilim insanı, karmaşık matematik denklemlerini veya problemlerini daha basit denklem veya problemlere indirgeyerek çözümler geliştirmiştir. Buna ek olarak kendi kitabında “cebir” terimini kullanıp tanımlar ve sıfırın matematikte nasıl kullanılacağını anlatır. “1” ve “0” bilgisayar yazılım dilinin ana iki harfidir. Bu nedenle bilgisayar biliminin babası bu topraklarda bilim yapan “El-Harizmi”dir. El-Harizmi, öğelerinin ya da gerekli işlemlerinin sayısının çokluğu, çeşitliliği nedeniyle anlaşılması, yapılması zor olan şeyleri basit denklemlerle sadeleştirerek çözmüştür. Bu bilim adamının yaptığı gibi bir yerin kalkınması veya bir sektörün gelişebilmesi, çok yönlü ya da karmaşık düşünüp problemlerin daha basite indirgenmesi ile mümkündür. Şehir ya da herhangi bir sistem yönetiminde idari alt kurum ya da kurulların olması basitleştirilerek işleyebilen sistemin somut verileridir. Sistem içinde akışı sağlayan, en az güç ile maksimum verim elde eden başarıyı getiren bu kurullar arası koordinasyondur.
Eşsiz mimari yapısı ve anıtsal eserleri ile Mardin’de, turizm sektörü lokomotif sektörlerden biri olacaktır. Ancak turizm toz pembe ve masum bir sektör değildir. Koruma-kullanım dengesi gözetilmez ise yarardan çok zarar verebilir. Bu nedenle turizm planlama yaklaşımında ilk kural; alan-bina-yapılar bütünün nasıl korunacağına karar verilmesidir. Mardin Koruma Amaçlı İmar Planı’nın gecikmesi ve halen afet bölgesi sorunun çözülememesi büyük bir talihsizliktir. Bu gecikme aynı zamanda büyük resimde yapıların nasıl kullanacağına yönelik alan yönetim planının en az 10 yıl geciktiği anlamına gelmektedir. Büyük resim olmamasına rağmen kültür varlıklarımızın korunmasına yönelik olarak acil atılması gereken adımlardan biri Mardin ve Şırnak illerini kapsayacak Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun acil olarak teşkil edilmesidir. Koruma kurulları genel anlamda;
- Tespit-Tescil: Kültür varlıklarının tespit ve tescil işlemlerini yaparak kültür mirasına katkıda bulunmak,
- Restorasyon: Kültür varlıklarının onarımına yönelik rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin incelemesini yaparak bu varlıkların korunması ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak,
- Kullanım Belirlemek: Kültür varlıklarını korumak, yaşatmak, kullanım, işlev vermek ve değerlendirmeye yönelik işlemleri yaparak; bu suretle millî bütünlüğün güçlenmesine, turizme kazandırılmasına ve ekonomik gelişmeye katkıda bulunmak, faaliyetlerini gerçekleştirmektedirler.
Türkiye’de; İstanbul’da ikisi Yenileme Alanı, altısı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu olmak üzere 8, İzmir ve Ankara’da ikişer olmak üzere toplam 34 adet Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu faaliyet göstermektedir.
Mardin’in tescil edilmemiş birçok yapısı olmasına rağmen, 2019 yılının korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı verilerine göre 1431 taşınmaz kültür varlığı ile 21. sıradadır. Buna ek olarak il 1003 sivil mimarlık örneği ile Türkiye’de 17. sıradadır. Bir karşılaştırma yapılması gerekirse bu sayı Mardin’in bir ara kuruluna bağlı olduğu Diyarbakır’da taşınmaz kültür varlığı sayısı 1141 ve sivil mimarlık örneği 573’tür. Mevcut durumda Mardin, Adıyaman ve Şanlıurfa illeri ile birlikte Şanlıurfa Kültür Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğü’ne bağlıdır.
Mardin-Şanlıurfa arasındaki mesafenin uzak olması (ki kurul Mardin’in en uzak ilçeleri Dargeçit ve Savur’dan da sorumludur); Mardin’in tescilli, müdahale ve koruma gerektiren kültür varlığının fazla olması; tescil edilmemiş yapıların tescilinin ve koruma projelerinin onaylanmasının gecikmesine sebebiyet verebilmektedir. Mardin’de bir koruma bölge kurulu olması durumunda misalen; atölye olarak kullanılan bir kilise için yapılacak işlemlerde, Anadolu’nun ilk külliyesi ve tıp fakültesi (Şifahene / Bimaristan) olarak kabul edilen 1123 yılında inşa edilmiş Emineddin Külliyesi’nin en önemli mimari elemanı olan ve günümüzde ahır olarak kullanılan Maristan Hamamı için yapılacak işlemler, (gelecek yazımda yapılacak işlemleri yazacağım) hızlı ve analitik bir yöntemle yerinde incelenerek gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda “Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun” kurulması elzem bir ihtiyaçtır. Koruma kurulunun kurulması için kapsamlı bir başvuru dosyası hazırlanarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvuru yapılması ve Ankara’da lobi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi yeterli olacaktır.
Sağlıcakla kalın.
