USD 0,0000
EUR 0,0000
USD/EUR 0,00
ALTIN 000,00
BİST 0.000

Mardin Turizm Destinasyon Planı Üzerine…

16-02-2021

Öncelikle, metindeki anlatımımda “destinasyon” kelimesini bilinçli olarak kullanmaktayım. Türk Dil Kurumu’nun Türkçe sözlüğüne göre Fransızca kökenli bu kelimenin anlamı “varılacak olan yerdir”. Fakat turizm sektörü lügatinde “gezilecek yer, rota, güzergâh, vb.” birçok kelimeyi manasını içine alan bir terim olarak kullanılır. Türkçe karşılığını tam olarak verebilen bir kelime bulunana kadar, ben de bu jargona uyarak “destinasyon” sözcüğünü olduğu gibi kullanıyorum.

Öncelikle, metindeki anlatımımda “destinasyon” kelimesini bilinçli olarak kullanmaktayım. Türk Dil Kurumu’nun Türkçe sözlüğüne göre Fransızca kökenli bu kelimenin anlamı “varılacak olan yerdir”. Fakat turizm sektörü lügatinde “gezilecek yer, rota, güzergâh, vb.” birçok kelimeyi manasını içine alan bir terim olarak kullanılır. Türkçe karşılığını tam olarak verebilen bir kelime bulunana kadar, ben de bu jargona uyarak “destinasyon” sözcüğünü olduğu gibi kullanıyorum.

 

“Bir problemi çözmek için bana 1 saat verilirse; 55 dakikasını problemi anlamaya,

5 dakikasını ise çözümler üzerinde düşünmeye ayırırım.”

                                                                                                          (Albert Einstein)

 

Bir proje, strateji veya politika oluşturulurken Einstein’ın problem çözmedeki yöntemi gibi düşünmek gerekmektedir. Projeye başlamadan önce, proje için kaynak/bütçe elde etme güdüsünde öte, projenin hangi problemlere çözüm olacağına karar vermek gerekmektedir. Hatta problemlerin tamamı irdelenerek ana veya kök neden tanımlanır. Oluşturulacak strateji veya çözümler daha az kaynak ve zaman harcanarak bir sorunu değil birçok sorunu çözmeye yardımcı olur.

 

Bu kapsamda destinasyonların hem ziyaretçi hem de alanı yönetenlerin cihetinden planlanması, projelendirilmesi ve uygulama eylemlerinin gerçekleştirilmesi; kapsamlı bir planlama sürecinden geçmelidir. Yerel turizm destinasyonu turistlerin en az bir gece vakit geçirdiği fiziki mekandır. Örneğin Mardin veya birkaç günlük tur paketi içeren Mezopotamya birer destinasyondur. Literatür taraması yapıldığında destinasyonların yönetilmesi veya yönetişimi konusunda birçok çalışmanın yapıldığı görülecektir. Ancak özellikle destinasyon içinde yer alan ziyaret noktalarının nasıl planlanacağına yönelik çalışmalara literatürde çok fazla rastlanmamaktadır. Bu nedenle Şanlıurfa Turizmi Geliştirme A.Ş. ekibiyle destinasyon noktalarının nasıl planlanacağına yönelik bir çalışma yapmaya karar verilmiştir.

 

Destinasyon noktası tek yapı, yapılar bütünü veya bir alanı kapsayabilmektedir. Bu noktaların sürdürülebilir ve sorumlu turizm çerçevesinde, ziyaretçi deneyimini en iyi şekilde, koruma-kullanım dengesi sunması beklenmektedir. Bu kapsamda destinasyon noktası planlanırken senaryoların hazırlanması ve belirli bir araç seti ile çalışılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Yaptığımız çalışma neticesinde belirlenen ana eksenler ve alt eksenler aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:

 

Ana Eksenler

Eksenler

1. Yönetim ve Planlama

1.1. Yönetim yapısı

1.2. Planlama

1.3. Envanter oluşturma

1.4. Destinasyon noktasının mevcut durumu

2. Erişilebilirlik ve Altyapı

2.1. Erişim

2.2. Otopark

2.3. Alanın genel koruması

2.4. Tuvalet

2.5. Atık yönetimi

2.6. Teknik altyapı olanakları

2.7. Yiyecek ve içecek olanakları

2.8. Hediyelik eşya satış alanı

2.9. Çevre düzenlemesi

2.10. Yönlendirme levhaları ve bilgilendirme panoları

2.11. Ziyaretçi sayım altyapısı

2.12. Engelli ve yaşlılara uygunluk

2.13. Konaklama imkânları

3. Koruma

3.1. Aşırı turizm faaliyetlerine karşı koruma stratejileri

3.2. Doğal olaylardan koruma

3.3. Sağlık

3.4. Doğal afetlere ve risklere karşı alınan tedbirler

4. Ziyaret Kalitesi ve Ziyaretçi Memnuniyeti

4.1. Gezi rotası ve içinde bulunduğu tur güzergâhları

4.2. Özel etkinlik alanları

4.3. Zaman dilimi ve süresi

4.4. Fiyatlandırma politikaları

4.5. Etkinlik çeşitleri

5. Tanıtım ve Pazarlama

5.1. Turizm danışma ofisi

5.2. Tanıtım ve pazarlama ürünleri

6.  Sürdürülebilir Kalkınma ve Eğitim

6.1. Yerel halk ile etkileşim ve sürdürülebilir kalkınmaya etki durumu

6.2. BM kalkınma hedefleri uyumluluk

 

Çalışmada her alt eksen için aynı zamanda Türkiye ve Dünya’daki iyi uygulama örneklerine yer verilmiştir. Siz değerli okuyucularımdan istirhamım ziyaret ettiğiniz yerleri bu alt eksenlere göre irdelemenizdir.

 

Bir örnek vermek gerekirse varsayalım ki eski kent merkezini hafta sonu ziyaret eden 65 yaş üstü bir kültür turistisiniz. Cumhuriyet meydanında bir anda kalbiniz sıkıştı ve acil olarak en yakın sağlık merkezine gitmeniz gerekmekte kaç dakika içinde gidebilirsiniz?  Ambulans çağırdığınızda, ambulans sizlere kaç dakika içinde yetişebilir? Farklı bir örnek verilecek olursak atalarınızın yüzyıllardır mayıs ayından itibaren damda yatma geleneğini sürdürüyorsunuz. Turizmin gelişimi ile yan parseldeki bina bir restorana dönüşmüş ve gecenin ilerleyen saatlerine kadar yüksek sesle müzik çalınmaktadır. Bu durum engellenmezse yüzyıllardır sürdürülen geleneğe ne olur? Şüphesiz, plansız bir turizm somut olmayan kültürel mirası olumsuz etkilemektedir.

 

Bu kapsamda koruma-kullanım dengesi iyi ayarlanmalıdır, planlama yerel halka zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmelidir. Çalışmanın tamamını; planlama yapanlar, karar vericiler ve uygulayıcılarla paylaşabilirim. Son olarak Mardin Anadolu Lisesi Ortaokul kısmında okurken, Türkçe öğretmenimizin kompozisyon ödevi olarak verdiği özlü sözü ara ara hatırlar ve gerçekleştirilen bazı projelerdeki kaynak ve zaman israfına hayıflanırım:

 

“Gideceği limanı bilmeyen gemiye hiç bir rüzgar yardım etmez!”

                                                                       (Montaigne)

 

Sağlıcakla kalın…