84 YIL ÖNCE 84 YIL SONRA. (10)
Dizi yazı serisi, bir süreden beri her ne kadar yukardaki başlıkla yayınlanıyor olsa da; hem geçen 1-2 yıl, hem kaynak arşiv bilgilerin 1932-1933 yıllarına kadar uzanmış olması, 90 yıllık bir zaman tüneli oluşturdu.
Yine de eski başlığımıza sadık kalarak ; bu zaman tüneli içinde bazı verilerle ekonomik durum mukayesesi yapmaya çalışalım.
Günümüzdeki gelişmeler konusunda suya sabuna fazla dokunmadan ; "tek ekonomistin" olunmadığı, "kafası basanların" bulunmadığı geçmişteki durum vaziyetlerini zamanın gazete haberlerindeki ifadelere göre değerlendirelim.
Mütevazi bir lokantada ortalama 180-200 lira vererek yemekte olduğumuz bir porsiyon kebabın, kilosu 380 liraya dayanmış etin, su sıkıntısı çekildiğinde 1600 lira ödeyerek aldığımız bir tanker içme suyunun, kilosuna 25-30 lira ödediğimiz yoğurdun, 250 liraya yaklaşmış bir kilo peynirin ve litresi 30 lira olan sütün 90 yıl öncesineki durumlarını anlatan gazete haberinden öğrenelim :
1933 SON POSTA GAZETESİ
Şehrimizde öğle yemeklerinde en fazla yenilen kıymalı şiş kebaptır. Yaz mevsiminde halk bu kebabı bütün yemeklere tercih eder. Kebapçılar son günlerde çok insafsız davranmaya başlamış ve kebapları yarı yarıya küçültmüşlerdir. Kış mevsiminde bir okka et 30-35 kuruş madeni paraya satılırken, kebabı 1 kuruş madeni paraya alıyorduk. Şimdi ise bir okka koyun eti 12 kuruş madeni paraya satıldığı halde bir kebap yine 1 kuruştur.
Şehrimiz Belediyesi'nin dikkat nazarları celbeden bu intikârın önüne geçmesini bekliyoruz.
Bir başka haber :
1933 SON POSTA GAZETESİ
Şehrimizin su ihtiyacını sarnıçlar ve kuyular temin etmektedir.Bu sene fazla yağmur yağmadığından sarnıclar bomboştur.Nisan ayında kâfi miktarda yağmazsa su buhranı başlayacaktır. Şehrin kenardaki menbalardan hayvan sırtında getirilen ve SEBLE ismi verilen suların fiyatı şimdiden yükselmistir.
Şu buhranına mukabil süt, yoğurt ve peynir bolluğu vardır. Yoğurdun okkası 6, peynirin okkası 20, semiz tavuğun 15-20, 8 adet yumurta 5 kuruşa satılmaktadır.
XXX
Ülke ekonomisinin adetâ can damarı halini almış , başta dolar ve Euro olmak üzere döviz kurlarındaki dengesiz yükselişlerin önü bir türlü kesilemezken ; yabancı paraların Türk lirası karşısındaki değerinin ne olduğunu, Türk parasının Türk parası karşısında değer kaybını gelin yine aynı yılların gazete haberlerinden öğrenelim :
1933 CUMHURİYET GAZETESİ
Merkez Bankasının neşrettiği 1933 Nisan-Haziran bülteninde Türkiye'nin iktisadi vaziyeti ile Türk lirasının kıymeti istatistiklerle tespit edilmiş, muhtelif senelerde Türk lirasının Frank, Sterlin, Dolar ve Liret fiyatlarıyla mukayesesi yapılmıştır. Bu mukayeselerle Türk parasının her sene biraz daha kıymetlendiği gözlemlenmektedir.
Türk lirası 1922'de 7.467 Fransız Frankı iken 1932'de 12.047 olmuş,
1922'de 728.25 olan İngiliz Sterlini her sene yükselerek 1,032 olmuş 1932'de 715 kuruşa düşmüştür.
1922'de 1 Türk lirasına 0.611 dolar alınırken, 1932'de 0.474 , 1933'te 0.578 dolar alınmıştır.
Bunlara karşılık Liretin kıymetlendiği görülmektedir.
Türk parasının kendi içinde yaşadığı değer kaybıyla ilgili bir başka haber :
1932 SON POSTA GAZETESİ
Birkaç günden beri kağıt para birdenbire yükseliş göstermiştir. 50 kuruş madeni para üzerinden tedavül eden 1 kağıt lira 61 kuruşa çıkmıştır. Bu yüzden bütün yiyecek ve içecekler bir misli artmıştır. 10 kuruş madeni paraya aldığımız bir okka et 16 kuruşa, 28 kuruşa aldığımız bir okka sabun 36 kuruşa fırlamıştır. Şehrin en büyük dertlerinden biri olan bu gümüş paranın bilhassa böyle buhranlı bir senede ticarette oynadığı rol ve yaptığı zararlar mühim bir yekün tutmaktadır.
O günkü piyasa üzerinden 5 kuruş kıymetinde olan bir paketi veya bir gazeteyi 3 kuruş madeni paraya satmaya kalkan bir paketçi bir gazete bayi bir saat sonra kağıt paranın gümüş para üzerinde yaptığı değişiklik yüzünden beher paket veya gazetede 1 kuruş zarar etmekte.
XXX
2023 Eylül ayı itibariyle açlık sınırı 13.347 lira, yoksulluk sınırı 43.437 lira mı demiştiniz ?...
Aşağıdaki habere göre ;
5 NÜFUSLU BİR AİLEYE
AYDA 118.5 LİRA LAZIM...
1933 CUMHURİYET GAZETESİ
Ticaret Odasının neşrettiği son geçinme endeksine nazaran orta halli bir aile temmuz ayında 118 lira 48 kuruş sarfederek geçinebilmiştir. Bu aile 1914 senesinde aynı ihtiyaçlarını 11 lira 61 kuruş sarfederek temin edebiliyordu.
Bu endekste ;
yiyecek ve içeceğe 33 lira 89 kuruş,
yakacak-aydınlatma ve temizlik maddelerinin temini için 968 kuruş,
giyecek ve ev eşyası için 2500 kuruş,
şair masraflar için de 21 lira 4 kuruş harcandığı belirtilmiştir.
XXX
Bugünkü son haberimizi "faiz" üzerinden yapalım.
Helâl-haram bir yana ; sebep-sonuç ilişkilerine dayandırarak "faiz sebep, enflasyon sonuçtur" saplantısına kapılıp ekonomik yıkım yarattığımız,
"bu kardeşiniz burada olduğu müddetçe yükselmez" deyip daha sonra yükselmesine seyirci kaldığımız "faiz" üzerine :
1933 SON POSTA GAZETESİ
Ödünç para verme kanununa tevfiken, faizcilerin beyanname vererek izin vesikası aldıklarını kaydetmiştik. Tespit olunan müddet zarfında Ticaret Müdüriyetine 81 kişi müracaat etmiştir ki, bunların işletme sermayesinin yekünü 2 milyon 341 bin liradır. Bu faizcilerin ;
25'i senevi yüzde 12,
24'ü yüzde 15,
19'u yüzde 18,
12'si yüzde 20,
6'sı yüzde 24,
12'si yüzde 25 faiz alacaklardır.
Şayani dikkat olan bu cihet paralarını en yüksek faiz haddi olan yüzde 25 ile işleteceklerini bildirenlerin kâffesi de Valide Hanında oturan tefeci Acemlerdir. Borç vermeye hazır edecekleri sermaye de 5 bin lira kadardır.
Bunların haricinde de İstanbul'da mevcut 24 banka da kanun mucibince beyannamelerini vermişlerdir.
Şehirde bazı cemaat ve müesseselerin kendi mensuplarına faizle para ikraz eden tasarruf ve tevaün sandıkları vardır.
84 YIL ÖNCE 84 YIL SONRA'nın devamında daha çarpıcı konularla birlikte olma ümidiyle....
YAZARIN DİĞER YAZILARI
-
Coğrafi İşaretli Ürünler
03-05-2024
-
"ÖZLENEN TABLO" OLMALIYDI HABERİN BAŞLIĞI
24-04-2024
-
" BİR MİKTAR"
20-04-2024
-
Mardin Turizmde Sınıfta Kaldı
15-04-2024
-
Artçı Depremler Daha Tehlikeli Sanki!
06-04-2024
-
Kazanan Mağdur, Kaybeden Mağrur Oldu
04-04-2024
-
NEDEN BAHÇELİEVLER? NEDEN ESENYURT DEĞİL?
28-03-2024
-
ENDER BİR HABER
24-03-2024
-
Çevre Yolu ve Otopark Yeterli Değil!
18-03-2024
-
NEREDEEE ESKİ RAMAZANLAR...
11-03-2024
-
Bu Kez, Sabrın Sonu Selamet Olur mu?
06-03-2024
-
Seçime Günler Kala
25-02-2024
-
TANITIM GÜNÜ ARDINDAN
01-02-2024
-
GÖZÜNAYDIN MARDİN BİR FESTİVALİN OLDU HEM DE ULUSLARARASI...
11-12-2023
-
VATANDAŞIN BEKLENTİSİNE KİM KULAK VERECEK?
08-12-2023
-
Binası Olmayan Tek Fakülte, Mardin Tıp Fakültesi
05-12-2023
-
SEÇİMLERE ÇEYREK KALA
30-11-2023
-
THE GOOD, THE BAD AND, THE UGLY ( İYİ, KÖTÜ VE ÇİRKİN)
20-11-2023
-
SENSİZ OLMUYOR LEVENT KIRCA
16-11-2023
-
İÇİŞLERİ BAKANI ALİ YERLİKAYA'ya AÇIK MEKTUP
14-11-2023
-
VATANDAŞA HİZMETİN KARŞILIĞI PARA CEZASI
11-11-2023
-
ASANSÖR...
06-11-2023
-
ÖLÜMÜ GÖSTERİP SITMAYA RAZI ETTİRME
04-11-2023
-
MARDİN 1. KENT SEMPOZYUMU
31-10-2023
-
84 YIL ÖNCE 84 YIL SONRA. (10)
23-10-2023
-
ÖLÜME DAVETİYE ÇIKARANLARA "DUR" DEMELİ ARTIK
18-10-2023
-
BETER OL(DUK) MU ACABA ?..
17-10-2023
-
İzaha Muhtaç Görüntü..
15-10-2023
-
EN BÜYÜK "MARDİN SEVDALISI(İDİ)
04-10-2023
-
Seçimler Yaklaşırken...
01-10-2023
-
YENİ BİR SKANDAL
24-09-2023
-
UNESCO KÜLTÜREL MİRAS ve ALAN YÖNETİM PLANI
23-09-2023
-
84 YIL ÖNCE 84 YIL SONRA -9-
20-09-2023
-
Hamaset Nereye Kadar?
12-09-2023
-
DANIŞMANLIK MESELESİ
05-09-2023
-
SAĞLIK BAKANI GELDİ SAĞLIK SORUNLARI BİTTİ SAĞLIK OLSUN!
02-09-2023
-
EMEĞE SAYGISIZLIK HEM DE "PİŞKİNCE"
30-08-2023
-
Çiçeği Burnunda Bakanlar
28-08-2023
-
Bakanlar ve Yardımcıları
26-08-2023
-
RAKAMLARLA GERÇEKLER
22-08-2023
-
RESMEN "EMEK HIRSIZLIĞI"
20-08-2023
-
Umutlar Hiç Bitmesin
12-08-2023
-
Bugün Günlerden Yine Mardinspor
07-08-2023
-
Cibali Karakolundaki Bekçi Murtaza Gibi...
04-08-2023
-
Bu Gemi Limana Zor Yanaşır
31-07-2023
-
Eliniz Çabuk Tutun
19-07-2023
-
GAP ANANIN HEDİYESİ İKİ SEVİMSİZ ÇOCUK
16-07-2023
-
Şu Bizim Mahalle
14-07-2023
-
Sen de Haklısın...
13-07-2023
-
TBMM'de. MARDİN
06-07-2023
-
Ne Köy Olur Ne Kasaba
30-06-2023
-
Gönül Yarası, Mardin Kalesi..
24-06-2023
-
BUGÜN GÜNLERDEN. MİDYAT
21-06-2023
-
Alnı Secdeye Giden, Dürüst olan sadece iki kişi mi?
18-06-2023
-
EBRU'YU BEN DE YAZAYIM İSTEDİM...
11-06-2023
-
Seçimlerin Gerçek Kazananı
08-06-2023
-
Seçimler bitti, söylenecekler bitmiyor!
05-06-2023
-
Seçimlerin Ardından
01-06-2023
-
Seçim Sonuçları Hayırlı Olsun
30-05-2023
-
Seçim Sonuçları Hayırlı Olsun
30-05-2023
-
KAZARA YAŞAMAK
25-05-2023
-
EKONOMİ ZİRVESİ Mİ SİYASET ZİRVESİ Mİ...
09-05-2023
-
GARİPLİKTE;BİR BAŞKADIR BENİM MEMLEKETİM
06-05-2023
-
Sloganların Dili!
30-04-2023
-
TURİZM KENTİNDE HANİ TURİZM HAFTASI ?
28-04-2023
-
MARDİN'DE. VEKALET NASIL VERİLİR, NASIL ALINIR, NASIL YAPILIR?
26-04-2023
-
HANİ KARDEŞTİK ?
20-04-2023
-
MARDİN'İN NAZAR BONCUĞU
11-04-2023
-
DARA ÜZERİNE DOĞRULAR VE YANLIŞLAR
05-04-2023
-
"EN BÜYÜK ŞABAN'LAR" VARKEN MİNİK ECRİN'İ KİM GÖRÜR ?
26-03-2023
-
Yine Aynı Senaryo!
24-03-2023
-
AKMERCAN SINIFTA KALDI
24-03-2023
-
Seçim Sandığına "Tıpış Tıpış" Gidilecek mi?..
21-03-2023
-
Hoş Geldin Ya Şahri Ramazan
19-03-2023
-
Horoz Öttüğü İçin Sabah Olmuyor, Sabah Olduğu için Horoz Ötüyor
12-03-2023
-
Yapanlar ve Yapmayanlar!
09-03-2023
-
İnsanın Fikri Neyse Zikri Odur
06-03-2023
-
Bir Kişilik Ordu
02-03-2023
-
ANILARLA MARDİNSPOR
02-02-2023
-
STK'lar ÜZERİNE
30-01-2023
-
BİR TEK MARDİN VARSA EĞER BİR TEK MARDİNSPOR VAR..
20-01-2023
-
BİR TEK MARDİN VARSA EĞER, BİR TEK MARDİNSPOR VAR..
20-01-2023
-
Durumdan Vazife Çıkarmak
12-01-2023
-
Bugünkü Durağımız, Bakkal Amca!
07-01-2023
-
KİL HIMMEL MO HIMMEL VE...
01-01-2023
-
EVET !.. MARDİN MİDYAT ARASI SEVDAN BAŞIM BELÂSI
31-12-2022
-
Güzel Şeyler de Olabiliyormuş!
26-12-2022
-
Neye Göre Yabancı!
23-12-2022
-
Kuruluşa mı İsim Verilmeli? İsim mi Kuruluşa Verilmeli?
19-12-2022
-
Dara Meclis Kürsüsünde
16-12-2022
-
Dünyada İlk ve Tek "Gündüz Kondu Kent"
04-12-2022
-
Gömleğin İlk Düğmesi Yanlış İliklenirse!
28-11-2022
-
Kaşıdıkça Kanıyor
22-11-2022
-
Usulden Değil, Esastan Düşünelim mi?
17-11-2022
-
Çok Görkemli değildi, yine de teşekkürler!
13-11-2022
-
Mardinli Olmak!
08-11-2022
-
İKİ FARKLI KAYYIM
05-11-2022
-
Haklıyken Haksız Olmak!
22-10-2022
-
Hayvan Hakları mı Dediniz!
18-10-2022
-
Bakan Bey, Bizi Rakamlara Boğdu
19-09-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra -8-
20-08-2022
-
Doğrular Yanlış Yerde, Yanlışlar Doğru Yerde, Bukalemunlar Her Yerde!
14-08-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra -7-
08-08-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra -6-
04-08-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra -5-
30-07-2022
-
Bir Sağlık Serüveni
28-07-2022
-
" Açılımı Beceremedik, Değişim İnşallah Olur"
22-07-2022
-
Siz Çalışmıyorsanız, Çalışmak İsteyeni Rahat Bırakın!
17-07-2022
-
84 YIL ÖNCE 84 YIL SONRA (4)
08-07-2022
-
Siyasi İklim Değişiyor mu?
05-07-2022
-
Dil ve Dinlerin Kardeşliğini beceremiyoruz!
02-07-2022
-
Hiç Kıskanmadım, Bugün Kıskanıyorum!
29-06-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Son-3
26-06-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra
20-06-2022
-
Cem Uzan, Hadi Ordan!
11-06-2022
-
SAHİP(SİZSİNİZ)!
05-06-2022
-
Geçmişten Günümüze TRT
30-05-2022
-
D İ R İ L İ Ş
26-05-2022
-
84 Yıl Önce, 84 Yıl Sonra!
21-05-2022
-
T E R T İ P Ş A F A K K A Ç ?..
14-05-2022
-
TO BE , OR NOT TO BE " OLMAK VEYA OLMAMAK "
09-05-2022
-
3 Mayıs Dünya Özgür Basın Günü!
03-05-2022
-
Nede Güzeldik Bir Zamanlar
27-04-2022
-
Buluşmadan Neler Çıktı?
13-04-2022
-
Bizim "Hatıralar", Görkemli" Değildi
05-04-2022
-
Kentler ve Kent Konseyleri
27-03-2022
-
VEFALI OLMAK..
23-03-2022
-
Hedefe Varmak İçin Her Yol Mubah(mı)?
20-03-2022
-
Doğru Zamanda Doğru Yerde Olmak!
17-03-2022
-
Bugün Günlerden GAP
13-03-2022
-
Nerede Kaldı, Dillerin ve Dinlerin Kardeşliği?
24-02-2022
-
Bir Konu, Bir (çok) Konuk
07-02-2022
-
Nereden Nereye?
30-01-2022
-
85 Milyondan Alıp, 21 Şirkete Dağıt
19-01-2022
-
Bir O Yana, Bir Bu Yana!
02-01-2022
-
Yıllardan Beridir, Mardin Kalesi
24-12-2021
-
Kent Konseyinin Dünü Bugünü
18-12-2021
-
Kentimiz ve Kent Konseyi
08-12-2021
-
Kılıçdaroğlu'na Açık Mektup
25-11-2021
-
Kurtuluş Günü Mü? Onur Günü Mü ?
23-11-2021
-
Önce TV8,Şimdi de Halk TV'yi Şiddetle Kınıyorum
15-11-2021
-
Ahtapotun Kolları, Sardı Bütün Yolları
02-11-2021
-
Tanıtmak mı? Tanımak mı?
22-10-2021
-
Yapılan, Yapımı Devam eden, Yapılması Düşünülen!
19-10-2021
-
Evet Yine Turizm, Evet Yine Dara, Evet Yine Boncuklu Tarla
14-10-2021
-
Uyuyan Devi Uyandırdık, Ayağa Kaldıramadık
01-10-2021
-
Güle Güle Aydın Bey!
26-09-2021
-
Vali Demirtaş, unuttuklarımızı hatırlattı
26-09-2021
-
İşler Bayağı "Yaman" durumda!
18-09-2021
-
Evet Barış, Hatta Hemen Şimdi Ama Önce Kendinle Barış!
03-09-2021
-
Okul Zili Çalarken!
01-09-2021
-
50 Yıl Önce, 50 Yıl Sonra
01-08-2021
-
İbretlik Bir Hikaye
28-07-2021
-
Bu Ne Hadsizlik?..
27-07-2021
-
Bu Ne Hadsizlik ?...
27-07-2021
-
Rakamların Dili
19-07-2021
-
Ödüller Üzerine!
13-07-2021
-
Yangın Yerine Hangi İtfaiye?
09-07-2021
-
Bu Konu da Sulandırıldı!
04-07-2021
-
Soyadı, Aile Adı, Lakap
28-06-2021
-
Bir Mardin Masalı
23-06-2021
-
Ezanı Kim Susturdu?
13-06-2021
-
Kaybolan Efsaneler
05-06-2021
-
Mardinspor'dan Haber Var
30-05-2021
-
Amacından Uzak Grup Toplantıları
27-05-2021
-
N E R E D E N N E R E Y E E E..
17-05-2021
-
Ö Z E N E D A V E T !...
10-05-2021
-
Neler Oluyor Bize?
08-05-2021
-
SAÇMALIKLARDAN SEÇMELER
07-05-2021
-
Bakım Masrafları Yük Oluyormuş...
20-01-2021
-
Ali Yazar, Veli Bozar!
29-01-2021
-
Keşke Yanılan Ben Olsam ...
02-02-2021
-
Beyin bilmesin, beynin bilsin!
11-02-2021
-
Bugün Günlerden Mardinspor!
19-02-2021
-
Akılla Alay Etmek
26-02-2021
-
Diriye Yoksa, Ölüye Biraz Saygı
10-04-2021
-
Her Görüş, Her Fikir Saygıdeğerdir
28-10-2020
-
R İ T U E L İ S T T I P
22-10-2020
-
Aranan Kan Bulunmuştur!
09-10-2020
-
Yeter ki benim olsun, Küçük olsun
30-09-2020
-
Ekonomik Seyrusefer
20-09-2020
-
Mardin Ziraat Fakültesi Senin Hakkındır
10-09-2020
-
Şiddetle Kınıyorum
06-09-2020
-
Mardin'e Özlem
28-08-2020
-
Atışma!
22-08-2020
-
Bugün Günlerden Mardinspor
12-08-2020
-
Bundan iyisi, Şam'da Kaysı
29-07-2020
-
Sessiz Çığlık
22-07-2020
-
Şehiriçi Mektup
15-07-2020
-
DEDAŞ Şartel İndirince, Çiftçinin Sigortası attı
03-07-2020
-
Adalara Bir Yar Gider Bizlerden
24-06-2020
-
Mardin'de Valiliğin Dünü ve Bugünü
19-06-2020
-
Elektrik, Şimdi de su
10-06-2020
-
Bilmem fark edeniniz olmuş mu
05-06-2020
-
Kursak Ve Barsak Arasındaki Trafik
15-05-2020
-
SUÇ VE CEZA
02-05-2020
-
Bayramı Bayram gibi yaşa(ma)mak
24-04-2020
-
Hakem Gözlük Tak!
16-04-2020
-
Yanlış yapıyoruz arkadalar
15-03-2020
-
Temsilde Kadın
19-02-2020
-
HAYATIN GERÇEKLERİ, YAŞAMIN KOŞULLARI, YATAK ODALARINDA DEĞİL
15-01-2020
-
?Çılgın Proje? ve ?Aklı Başında Proje?
29-12-2019
-
MAZIDAĞI ve FOSFAT
12-12-2019
-
Mardin ve Arapça
26-09-2019
-
MARDİN´DE YEREL MÜZİK VE YEREL SANATÇILAR
23-09-2019
-
NEREDE O ESKİ BAYRAMLAR
28-07-2019
-
SECİMİ KAZANAN - SECİMİ KAYBEDEN
25-06-2019
-
MARDİN´İ TANITANA, MARDİN´E HİZMET EDENE "ONUR ÖDÜLÜ"
27-04-2019
-
BİRLİKTE YÖNETMEK VE BELEDİYE MECLİSİ
28-03-2019
-
YARIN 8 MART HANGİ KADININ GÜNÜ
07-03-2019
-
BİR EL VAR, VATANDAŞIN CEBİNDEN ÇIKMAYAN
20-08-2018
-
CHP´DE KAZAN KAYNIYOR
09-07-2018
-
Seçimin Ardından
28-06-2018
-
Spor hem araç,hem amaçtır.
31-05-2018
-
Siyasette Yeni Anlayış?
18-05-2018
-
Sebep Sonuç " İlişkileri İle Elektrik enerjisinde Kayıp-kaçak"
19-03-2018
-
Elektrikte Kayıp-Kaçak!
20-02-2018
-
Geçmiş Zaman Hikayesi...
13-02-2018
-
65 Yaş Yolun Yarısı Mı?
31-01-2018
-
Mardin´de Mutlu Olmak..
29-01-2018